Wat?

Het idee van Cradle to Cradle is om producten zo te ontwerpen dat ze na hun nuttige levensduur kunnen worden hergebruikt in plaats van op een grote hoop gegooid te worden waar ze iedereen in de weg liggen. Of, wat op hetzelfde neerkomt, het op te fikken en als gasen in de atmosfeer te lozen.

Hoewel dit een extra randvoorwaarde in de ontwerpfase levert, is Cradle to Cradle een positieve, opbouwende kracht die hooguit prikkelt om wat creatiever te zijn. En het is een slimme ook, want het kan ervoor zorgen dat grondstoffen niet opraken.

Waarom?

Cradle to Cradle streeft naar duurzame ontwerpen. In principe wil je je ontwerp zo maken dat het eenvoudig in componenten is op te splitsen. Voor elk van die componenten geldt dat het ofwel op de composthoop kan om via de natuurlijk weg te worden gerecycled, ofwel dat het als hoogwaardig technisch materiaal herbruikt kan worden.

Een tapijtfabrikant kan vermoedelijk nuttige bouwstoffen terugwinnen uit een afgedankt tapijt, vooral als het eigen fabrikaat is. Dit is vermoedelijk efficienter dan het tapijt via algemene wegen te recyclen, omdat de precieze materialen daarbij minder precies te identificeren zijn. Een creatieve gedachte uit de Cradle to Cradle hoek is daarom dat je misschien tapijten zou moeten huren, in plaats van ze te kopen.

Een technische productieproces verlangt materialen van hoge kwaliteit, om die vervolgens te mengen tot een product. Als dat product niet meer uiteen te halen is, dan hebben we dus een klomp dat allerlei materialen vermengt, waardoor hergebruik heel onwaarschijnlijk wordt. Vooral als we blijven hameren op materialen met een hoge mate van zuiverheid.

Om te zorgen dat we op lange termijn kunnen blijven werken, moeten we dus proberen de cyclus te sluiten. We moeten er naar streven om zonder verlies van kwaliteit te kunnen recyclen. Misschien moeten we onze kranten op omsmeltbaar plastic drukken in plaats van papier, bijvoorbeeld gebruikmakend van inkt die afspoelbaar is en daarna ingedikt kan worden voor hergebruik.

Hoe?

Het mag geavanceerd klinken, maar Cradle to Cradle is primair een manier om te kijken naar een bouw- of productieproces. Als je je tuin inricht kun je er wellicht je voordeel mee doen door bewust te kiezen voor onbehandeld hout dat je plant over een jaar of tien of twintig te vervangen. Geschikte houtsoorten voor onbehandeld gebruik zijn Larix en Acacia. Beide zijn lokaal, dus het voorkomt ook nog eens fossiele brandjes bij het vervoer. Aan het eind van het nuttige leven jaag je een paar deuvels met zwammenbroed in het hout, waarna je nog een paar jaar paddenstoelen kunt oogsten. En ook de oude afrasteringen van boeren, gemaakt van stammetjes die zonodig werden vervangen, komen op dit principe neer.

Net als het vermijden van verf of impregnerende chemicalien is het ook goed om na te denken over lijm en spijkers. Je zult spijkers nooit terugwinnen, terwijl je dat met schroeven wel zult doen. Lijm gaat vaak langer mee dan de materialen die het verbindt. Weet je wel zeker dat je je componenten zo langdurig wilt verbinden? Of kun je dat wellicht vervangen door een plastic dat smelt bij lage temperatuur? Of door behangplaksel dat in water oplost?

Zodra je gaat nadenken over het einde van de levensduur van een product zie je ook vaak wel mogelijkheden om dat einde te versoepelen. Het is dus eigenlijk een soort eye-opener. Maar ontwerpen is niet eenvoudig, en het blijft een grote uitdaging, waar GroenGemak met plezier haar ontwerpervaring, creativiteit en kennis van duurzame oplossingen aan bijdraagt.

Waar?

• Neem contact op als je vragen hebt.
• Lees het inspirerende boek van William McDonough en Michael Braungart, de bedenkers van het Cradle to Cradle concept.