Wat?

In Nederland kunnen we met een Nee/Nee of Nee/Ja sticker te kennen geven dat we geen reclame in de brievenbus wensen. Ongeveer 10% van de brievenbussen is daarvan voorzien, maar bij 90% van de huizen kan dus ongebreideld reclame worden aangeboden. En dat gebeurt ook, in toenemende mate.

Milieuorganisaties hebben onlangs van de regering verlangd dat hier een soort belasting op zou worden geheven. GroenGemak vindt dat een slecht idee, omdat het geen oplossing biedt voor het probleem. Een echte oplossing zou zijn om af te dwingen dat reclamedrukwerk duurzaam is -- zo hoeft niemand zich meer te schamen om zulk drukwerk te verspreiden, of te lezen.

Waarom?

Reclamefolders leveren hun geld op. Per definitie, want anders zouden ze snel van het toneel verdwijnen. De toename in folders suggereert zelfs dat ze zo goed uit kunnen dat er ruimte zou zijn voor een soort belasting van een paar cent per folder. Maar daarmee neem je vooral kleine, lokale folderaars te grazen. De grote ketens, die per definitie strijdig zijn met de noodzaak tot minder vervoer, zouden hier relatief weinig van voelen.

Belangrijker dan dit is echter dat we folders best kunnen gebruiken als daar zowel bij verzender en ontvanger behoefte aan is, maar dan wel op een manier die niet belastend is voor het milieu. En doordat er telkens meer wordt gefolderd, tegenwoordig zelfs vaak in plastic verpakking, is daar bepaald geen sprake van.

Het is mogelijk om duurzaam te folderen, al zal dat wel duurder blijken. Maar op die manier wordt het extra geld tenminste wel besteed aan een meerwaarde voor de wereld, terwijl het bij een belastingvorm vooral blijft hangen in overhead en politiek gekonkel. Voor folderaars is het tenslotte prettiger dat de belasting niet als pressiemiddel wordt gebruikt (die wordt aangeschroefd als het onvoldoende effect heeft) maar dat er gewoon een vaste deal is die wordt gesloten voor duurzaam folderen.

Hoe?

Als de overheid iets tegen reclame doet, is het beter om te eisen dat alle reclame-uitingen van elk bedrijf duurzaam moeten zijn. Dat betekent onder andere drukken op duurzaam papier, met duurzame inkten en het dragen van de kosten voor CO₂ en recycling van het papier. Er kan verschil worden gemaakt tussen grote en kleine reclamemakers.

Papier kan ongeveer 10x worden hergebruikt; daarna is de kwaliteit van de cellulose te zeer achteruit gelopen. Anders gezegd, 90% van het papier kan worden gerecycled, er is 10% uitval. Het gebruik van duurzaam papier komt er dus op neer dat er gerecycled papier moet worden gebruikt, aangevuld met 10% FSC-papier op kosten van de folderaar.

Er zou ook gebruik moeten worden gemaakt van inkten (toners) die duurzaam zijn. Duurzaam zou bij inkten kunnen inhouden dat het gifvrij is, en biologisch afbreekbaar in het recycleproces, en liefst van plantaardige herkomst. Dat is op dit moment niet volledig mogelijk, maar wanneer een dergelijke regel wordt aangekondigd in te gaan over een paar jaar, dan zal de grafische markt daar beslist op inspringen door dergelijke inkten te ontwikkelen.

Het ophalen en recyclen van papier kost geld, en die kosten dienen door de folderaar te worden gedragen. Ze kunnen prima ingecalculeerd worden in de kosten van het papier. Ook hier geldt dat een tijdig aangekondigde regeling ervoor zal zorgen dat de grafische industrie papier van de juiste klasse zal gaan aanbieden. Misschien wel met een speciaal watermerk of een opgedrukt registratienummer waarmee iedereen het papier kan controleren (vergelijkbaar met Skal-nummers van Eko-keurmerkhouders).

Wanneer folders onlosmakelijk met plastics zijn verweven kan dat problemen geven met recycling; daar zou dus van af moeten worden gezien. Dat is met name een beperking die van toepassing zou zijn op de brocheres die in showrooms worden uitgegeven. Eenvoudig scheidbare materialen, zoals plastic bindringen, zouden wel toegestaan kunnen worden als een manier wordt gevonden om de splitsing daarvan met zekerheid te regelen.

Tenslotte wordt in de hele folderketen CO₂ geproduceerd, en van de folderaar kan worden verlangd dat die daarvoor CO₂-certificaten kan overleggen bij een controle.

Waar?

Informatie over plantaardige inkt is te vinden op Plants For a Future.

Het Recycling Netwerk heeft bracht onlangs het idee van belastingen op folders onder de aandacht.

FSC Nederland informeert over FSC-papier.